تصفیه خانه

تصفیه خانه شهرک صنعتی اشتهارد در سال 1384 برای تصفیه میزان حدود 3000 متر مکعب در روز و بار COD روزی 2000mg/lit مورد بهره برداری قرار گرفته و عملیات بهره برداری از فاز ارتقاء ( مدول 2 ) از سال 1387 آغاز شده است به فرآیند تصفیه در تصفیه خانه فاضلاب از نوع بیولوژیکی است . طرح اولیه اجرا شده که به مدول یک معروف است شامل تصفیه بیهوازی ( لاگون بی هوازی ) و در ادامه لاگون هوادهی است . مدول دوم شامل فرآیند هوازی رشد چسبیده است . در شکل زیر دیاگرام فرآیند تصفیه خانه نشان داده شده است .
آشغالگیر
لاگون خاکی
ته نشینی
ته نشینی
راکتور هوازی رشد چسبیده
راکتور هوازی رشد چسبیده
ایستگاه پمپاژ
کلرزنی
زلالساز
هوادهی 2
هوادهی 1
لاگون بیهوازی
ایستگاه پمپاژ
 
در ابتدای فرآیند بیولوژیک ، یک لاگون بیهوازی در نظر گرفته شده است حجم لاگون حدود 12000 متر مکعب و عمق مفید آن 4 متر است . عمده ترین هدف از این مرحله کاهش مواد معلق به طریق ته نشینی است و غلظت مواد آلی نیز به دلیل ته نشینی کاهش می باید که در این قسمت به علت تولید گاز H2S همراه بوی نامطبوع متصاعد می شود و پس از مرحله بی هوازی فاضلاب وارد لاگونهای هوادهی می گردد حجم هر لاگون حدود 7400 متر مکعب و عمق مفید آنها 2/3 متر است و این لاگونها مواد آلی موجود در فاضلاب توسط باکتریهای هوازی مصرف شده و به سلولهای جدید باکتری تبدیل می شوند سپس خروجی این لاگونها واحد مخزن زلالساز می شود و فاضلاب به تدریج ته نشین شده و فاضلاب خروجی از آن زلال می گردد .
و لیکن در شهرک صنعتی اشتهارد به دلیل نیاز به ارتقای عملکرد تصفیه خانه فاز ارتقاء تصفیه خانه تحت عنوان مدول دو اجرا گردیده است و نحوه عملکرد آن به شکل زیر می باشد .
فاضلاب خروجی از لاگون هوادهی به فاز ارتقاء پمپ می گردد این قسمت شامل دو راکتور هواز ی رشد چسبیده است که هوادهی راکتورها به صورت عمقی توسط 2 دستگاه کمپرسور انجام می گیرد و بعد از انجام هوادهی عمقی وارد قسمت ته نشینی و بعد وارد خروجی می گردد . بعد از این مرحله فاضلاب خروجی از مدولهای اول و دوم به منظور گند زدایی باید وارد مرحله کلر زنی گردد که در شرایط فعلی این قسمت راکد   می باشد در انتها فاضلاب خروجی وارد قسمت تلمبه خانه شده و به یک لاگون خاکی که در انتهای شهرک ( جنوب شهرک ) قرار دارد پمپ    می شود و در این مخزن بخشی از فاضلاب تعمیر و بخشی از آن در زمین نفوذ می کند و چنانچه این فرآیندهای فوق ( تصفیه ) به صورت       ایده آل انجام گیرد این پساب قادر خواهد بود تا در آبیاری فضای سبز استفاده شود .
در ادامه قبل از بحث مدیریت فاضلاب ذکر چند تعریف ضروری می باشد :
فاضلاب صنعتی :
فاضلاب تولیدی توسط صنایع بزرگ و متوسط فاضلاب صنعتی نامیده می شود .
تصفیه :
حذف کامل یا قسمتی از نا خالصی های مازاد موجود در فاضلاب را تصفیه می گویند .
BOD
تجزیه مواد آلی موجود در فاضلاب به وسیله باکتریها را BOD می گویند .
COD
تجزیه مواد آلی موجود در فاضلاب از طریق شیمیایی ( اکسیداسیون ) را COD می گویند .
در بحث مدیریت فاضلاب صنعتی اولویت اول کاهش پساب صنعتی می باشد یعنی اینکه در منبع تولید ، فاضلاب کمتری وجود داشته باشد و در شهرکهای صنعتی معمولا" روند کار به این صورت است که یک تصفیه خانه مرکزی وجود داشته باشد نه اینکه هر واحد تک تک تصفیه خانه داشته باشد و هدف از این کار جمع آوری کل فاضلاب ، تصفیه و دفع نهایی آن می باشد و مزایای این کار عبارت است از :
• پائین آوردن هزینه ها : یعنی به جای 500 تصفیه خانه یک تصفیه خانه وجود دارد و به دنبال آن هزینه ها پائین می آید .
• اختلاط فاضلاب صنعتی : زمانیکه فاضلاب ها با هم ترکیب می شوند کمک به روند بهتر تصفیه خانه می کند .
• بهره برداری تخصصی و بهتر از تصفیه خانه : زمانیکه تمام فاضلابها در یک نقطه متمرکز شوند می توان بهره بردار تخصصی برای این امر در نظر گرفت از مواردیکه در فرآیند فوق اختلال ایجاد می کند می توان به رنگ – مواد سمی – مواد ضد عفونی کننده – فلزات سنگین و ... اشاره نمود که این موارد باعث بروز شوک در سیستم شده که به وفور در شهرک صنعتی اشتهارد دیده می شود و اهمیت این موارد و عدم ورود آنها به سیستم شبکه فاضلاب تا بدانجاست که در دفترچه ضمائم پیوستی تحت عنوان پیوست 4 به شکل زیر جهت استانداردهای مجاز ورود فاضلاب به سیستم تصفیه خانه شهرک های صنعتی در نظر گرفته شده است زیرا در هر شهرک هر تصفیه خانه برای مقدار خاصی ورودی با مقدار مشخص بار آلودگی در نظر گرفته شده است .  

پیوست شماره 4 :
پارامتر مقدار واحد
درجه حرارت  45 سانتیگراد
 PHچنانچه جنس شبکه جمع آوری فاضلاب شهرک صنعتی لوله آزبست یا بتون باشد  5/8 – 5/6 -----
چنانچه جنس شبکه جمع آوری فاضلاب شهرک صنعتی از لوله پلاستیک باشد  9 – 5/5 -----
چربی و روغن  50 میلیگرم در لیتر
سولفات ها  400 میلیگرم در لیتر
مواد معلق 300 میلیگرم در لیتر
سی – او – دی  2000 میلیگرم در لیتر
بی – او – دی  1000 میلیگرم در لیتر
کلیه موادی که باعث رسوب فاضلاب در شبکه می شوند مثل سولفات ، آهک ، شن ، سیمان و بطور کلی مواد دانه ای و غیره  صفر میلیگرم در لیتر
کلیه اشیاء و قطعات جامد مانند شیشه ، سنگ ، کاه و قطعات چینی و یا قوطی کنسرو صفر میلیگرم در لیتر


و تمامی مطالب فوق اهمیت پیش تصفیه را مشخص می نماید به طوریکه ضرورت پیش تصفیه را جهت موارد زیر می توان الزامی دانست .
1 – حذف مواد معلق  2 – کنترل شوکها   3 – کاهش مواد سمی  4 – کاهش بار آلی تصفیه خانه
در ادامه اگر بخواهیم به طور اجمالی مشکلات تصفیه خانه شهرک صنعتی اشتهارد را مطرح کنیم بهتر است که به اولین و مهمترین مورد که :
• نوع ورودی فاضلاب می باشد اشاره کرد ، به طوری که در شهرک متأسفانه تعدادی از شرکتها خود را نسبت به اجرای پیوست شماره 4 متعهد نمی دانند و اقدام به تخلیه ناگهانی و بالاتر از حد مجاز فاضلاب به سیستم شهرک را دارند که این امر می تواند تأثیر بسیار نامطلوبی بر روی عملکرد سیستم تصفیه خانه داشته باشد به طوریکه اگر شرکتهایی که بالاتر از حد مجاز فاضلاب تولید می کنند یک پیش تصفیه ابتدایی جهت متعادل سازی و یا حذف کردن یا کم کردن بعضی پارامترها را داشته باشند می تواند تا حد زیادی کمک به بهبود روند تصفیه خانه داشته باشد در ضمن می بایست موادی چون چربی ، رنگ ، فلزات سنگین و ... به هیچ عنوان وارد سیستم تصفیه خانه نشود .
• مورد بعدی بوی نامطبوع در تصفیه خانه شهرک می باشد که دلایل این بو به شکل زیر می باشد .
• در فرآیند بی هوازی همواره به طور طبیعی مقداری گاز H2S تولید می شود که ایجاد بو می باشد .
• وجود مقادیر بالای یون سولفات ( SO4) در فاضلاب ورودی که این به دلیل بالا بودن یون سولفات در آب مصرفی شهرک می باشد .
• وجود کارخانجاتی که از اسید سولفوریک و یا سولفاتها در فرآیند تولید خود به نحوی استفاده می نمایند .
• از دیگر مشکلات موجود ایراداتی در طراحی ، تأسیسات و ... می باشد که با همکاری یک گروه مشاور متخصص در بهره برداری از تصفیه خانه ها ، این نواقص در حال برطرف شدن می باشد .
امید که با رعایت تمامی موارد فوق توسط صاحبان صنایع و بکارگیری تجهیزات و امکانات جهت بهبود وضعیت تصفیه خانه بتوانیم از پساب تصفیه شده جهت مصارف کشاورزی و آبیاری فضای سبز بهره لازم را ببریم .
چگونگی پیگیری وصل به فاضلاب :
صاحبان صنایع بعد از درخواست از دفتر شهرک صنعتی و حسب آزمایش پرسنل آزمایشگاه هیئت امناء در ارتباط با نوع تولید – تعداد مصرف کردن و ... شرایط وصل به آنان اعلام می گردد ولی به جهت اهمیت موضوع آزمایش مداوم و مستمر طی بازدید پرسنل تصفیه خانه و آزمایشگاه از خروجی خروجی فاضلاب شرکتها تعامل دو طرفه وجود دارد .